Resesyon kaygıları yükselirken korumacılık tehdidi altındaki küresel ticaretteki düşüş bilhassa gelişmekte olan ülkeler açısından büyük risk yaratıyor. Mevzuyu gündeme alan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, IMF Lideri Kristalina Georgieva ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Genel Yöneticisi Ngozi Okonjo-Iweala düzenledikleri üçlü doruğun akabinde bir basın toplantısı gerçekleştirdi. IMF Lideri Kristalina Georgieva küreselleşmenin, Covid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşı tesiri ile İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük zorlukla karşı karşıya olduğunu söyledi. Tedarik zincirlerini çeşitlendirmeyi öneren Georgieva, “Hepimizi daha ileriye götüren ticaretin fişini çekmeyin” diye konuştu. IMF’nin son raporuna nazaran tedarik zincirlerini garanti altına almak ve küresel entegrasyonun iş dünyasına sağladığı yararları korumak için sadece ülkelerin değil, şirketlerin de ithalatı çeşitlendirmesi gerekiyor. Yeni IMF araştırması, çeşitlendirmenin arz kesintilerinden kaynaklanan potansiyel GSYİH kayıplarını yarı yarıya azaltabileceğini gösteriyor.
Georgieva, Milletlerarası Para Fonu’nun (IMF) güç ve besin fiyatlarıyla yükselen enflasyon oranlarının 2023’te yine güçlü kalmasını ancak yine de kademeli düşüş göstermesini öngördüğünü de açıkladı. Georgieva, dünyanın en büyük iki ekonomisi olan ABD ve Çin’de büyümenin yavaşladığını söyledi. Bilgilerin, gelecek yıl IMF’nin Ekim ayı ortasında öngördüğü yüzde 2,7 oranından bile daha düşük küresel büyümeye işaret ettiğini söyledi. IMF Başkanı iş dünyası ve tüketicilerden alınan verilerin, ekonomik faaliyetlerin global çapta yılın son çeyreğinde yavaşlamasında ve 2023’te de aynı şekilde devam etmesine işaret ettiğini söyledi. Dünya ekonomisinin yaklaşık üçte birinin ve Avrupa Birliği’nin yaklaşık yarısının 2023’te resesyona gireceğini söyleyen Georgieva, enflasyonun artık daha uzun mühlet iktisadın bir gerçeği olarak kalmaya devam etmesinin beklendiğini, fakat önümüzdeki yıl globalde kademeli olarak yüzde 6,5 civarına düşebileceğini de kelamlarına ekledi.
Ekonomideki tüm bu zayıflık, küresel ticaret üzerindeki tehditlerle birleşince riski büyütüyor. IMF’nin husus ile ilgili son raporunda “Ticaret, teknoloji standartları ve güvenlik konusundaki tansiyonlar yıllardır artarak büyümeyi ve mevcut global ekonomik sisteme duyulan itimadı baltalıyor. IMF araştırmasına nazaran, sırf ticaret siyasetleriyle ilgili belirsizlik, 2019’da küresel gayri safi yurtiçi hasılayı yaklaşık yüzde 1 oranında düşürdü. Ukrayna’daki savaş başladığından beri, müşahedelerimiz yaklaşık 30 ülkenin besin, güç ve başka temel emtia ticaretinde kısıtlamaları ve pürüzleri devreye aldığını gösteriyor” tabirlerine yer verildi.
Akıllı globalleşme dönemi
Almanya Başbakanı Olaf Scholz de bu paralelde tedarik zincirlerinde coğrafik ayrışmanın global meselelere tahlil olmadığını belirterek, dünyadaki krizler karşısında milletlerarası işbirliğinin artırılması davetinde bulundu. Scholz, “Büyük güçlüklerin üstesinden ancak birlikte gelebiliriz.” dedi. Globalleşmenin zayıflamasının ve ticarette korumacılığın global meselelere çözüm getirmeyeceğini vurgulayan Scholz, gereksinim duyulan şeyin bağımlılıkların azaltıldığı “akıllı küreselleşme” olduğunu savundu. Covid-19 salgınının global ekonomi ve tedarik zincirleri üzerindeki tesirlerini anlatan Scholz, Rusya-Ukrayna savaşının ekonomi, besin ve güç güvenliği açısından dünya genelinde tesirleri olduğunu lisana getirdi.
Savaşın getirdiği coğrafik ayrışmanın globalizasyon sürecine büyük bir tehdit olduğunu vurgulayan IMF de Kristalina Georgieva, Gita Gopinath ve Ceyla Pazarbaşıoğlu imzalı raporunda, ayrışmanın artmasının maliyetinin bilhassa gelişmekte olan ülkelere maliyetinin büyük olacağının altını çizdi.
GSYİH’nin % 5’ine mal olabilir
Raporda, “Her gelir seviyesinden insan ziyan görebilir. Yaşanacak yoksullaşma yeni göç dalgalarına neden olabilir. Tekrar yapılandırılmış tedarik zincirlerinin ve yatırımın önündeki daha güçlü manilerin tesirlerini düşünün. Gelişmekte olan ülkelerin varlıklı dünyaya satış yapmasını, know-how kazanmasını ve zenginlik oluşturmasını zorlaştırabilecek bu süreçte gelişmiş ülkeler de tıpkı eser için daha fazla ödemek zorunda kalacak ve bu da enflasyonu artıracaktır. Firmalar kendileriyle birlikte inovasyonlara imza atan ortaklarını kaybettikleri için üretkenlik ziyan görecektir. IMF araştırması, tek başına teknolojik ayrışmanın dahi birçok ülke için GSYİH’nın yüzde 5’ine varan kayıplara yol açabileceğini varsayım ediyor” tabirlerine yer verildi.
Ticaret savaşı ve üretimi dağıtma uyarısı
DTÖ Genel Yöneticisi Ngozi Okonjo-Iweala, DTÖ’nün global ekonomiyi iki ticaret bloğuna ayırmanın global gayrisafi yurt içi hasılayı uzun vadede yüzde 5 azaltacağını hesapladığını açıkladı. Okonjo-Iweala, ticaretin azaltılması, korumacılık üzere hareketlerin yaşanan meseleleri daha da büyüteceğini belirterek, “Korumacılık, ayrıştırma, parçalanma çok yıkıcı ve çok maliyetli olacak” dedi. Hem Okonjo-Iweala hem de IMF Lideri Georgieva, globalleşmeden uzaklaşma ve ayrışmanın tesirinin en çok gelişmekte olan ülkeleri ve gelişmekte olan pazarları vuracağını söyledi. DTÖ Genel Yöneticisi, bu ülkelerdeki gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYİH) tesirin çift haneli olacağını söyledi. Okonjo- Iweala, üretimi akıllı bir biçimde dağıtmak için atılımlar yapılması davetinde bulundu.
